Ziekte van Krabbe (galactocerebrosidase)Inleiding
Het was de Deense arts Krabbe die de later naar hem genoemde ziekte als eerste signaleerde en beschreef in een neurologische tijdschrift in het jaar 1916. De ziekte is dus al heel lang bekend, al heeft het na de ontdekking nog lang geduurd voor er inzicht kwam in de aard van deze ziekte. De ziekte van Krabbe is een leukodystrofie, dat wil zeggen een ziekte waarbij de witte stof beschadigd raakt en verloren gaat. In de zestiger jaren werd ontdekt dat de ziekte een z.g. lysosomale ziekte is en in de zeventiger jaren werd het ontbrekende Enzym ontdekt.
Lysosomen zijn onderdelen in de cellen van een mens. Het zijn in feite de recyclefabriekjes van de cel, waar moleculen worden afgebroken. Dit zijn oude, kapotte celonderdelen, of bijvoorbeeld delen van virussen of bacteriën die door het lichaam zijn vernietigd. In deze lysosomen worden grote moleculen in kleinere stukken geknipt, waarna ze vervolgens door de Cel hergebruikt worden. De gemiddeld 300 lysosomen in een Cel zijn zeer verschillend. Hun vorm is afhankelijk van welke moleculen ze precies moeten afbreken. Binnen een lysosoom zijn zo'n tientallen enzymen actief, die elk een specifieke stap in het verknippen van een stof uitvoeren. Als er een Enzym ontbreekt of zijn werk niet goed doet, kan één stap in de verwerking niet worden uitgevoerd. De stof die verwerkt had moeten worden, hoopt zich dan op in het lysosoom. Vandaar de naam lysosomale stapelingsziekten: een ongewenste stof stapelt zich op in het lysosoom.
Dit heeft gevolgen voor de cel en uiteindelijk ook voor de organen en het lichaam.
De stof die bij patiënten met de ziekte van Krabbe niet goed verwerkt wordt is galactocerebroside. Dat is een zeer groot molecuul, dat een onderdeel vormt van de witte stof in de hersenen en zenuwbanen. Witte stof bestaat uit myeline, een vetachtige substantie die de zenuwen, die prikkels doorgeven in de hersenen, beschermt. Myeline is te vergelijken met de isolatie om een elektriciteitsdraad. Deze myeline bevat veel galactocerebroside. In een gezond lichaam wordt deze stof steeds ververst: er komt continu nieuwe galactocerebroside bij en oude moleculen worden afgebroken.
Patiënten missen het enzym om deze stof af te breken, waardoor die zich opstapelt in de witte stof van de hersenen en de zenuwcellen. Dat leidt tot een dusdanige verstoring dat de myelineomhulling van de zenuwen en hersencellen kapot gaat. Een algemene naam voor dit proces is leukodystrofie.
De term 'leukodystrofie' is een verzamelnaam voor aandoeningen die invloed hebben op de hersenen, het ruggenmerg en het centraal zenuwstelsel. De term stamt van het Griekse woorden "leuko"= wit, wat verwijst naar de witte stof in de hersenen, en "dystrofie" =afbraak, wat verwijst naar de aantasting van de witte stof. De ziekte van Krabbe heet ook wel globoidcel leukodystrofie.
De ziekte van Krabbe wordt veroorzaakt door een defect in het enzym galactocerebrosidase. Dit enzym ruimt normaal gesproken 'oude' galactocerebrosidemoleculen op.
De ziekte van Krabbe is een zeldzame, erfelijke stofwisselingsziekte. Naar schatting komt de ziekte in Nederland bij ongeveer 1 op de 74.000 levendgeboren kinderen voor. Dat betekent dat er per jaar gemiddeld twee tot drie kinderen met deze ziekte geboren worden.