XLH is de Engelse afkorting voor X-linked hypophosphatemia, ofwel X-gebonden hypofosfatemie. X-gebonden wil zeggen dat de mutatie op het X-chromosoom zit, in dit geval het PHEX-gen (Xp22.1). Als een vader de ziekte heeft, zal zijn zoon de ziekte niet hebben en zijn dochter wel. Als een moeder de ziekte heeft, is de kans 50% dat haar kind, zoon of dochter, de ziekte heeft. Hypofosfatemie wil zeggen dat er te weinig (hypo) fosfaat in het bloed zit. Vroeger werd deze ziekte ook wel hypofosfatemische rachitis of vitamine D-resistente rachitis genoemd. Het is de vaakst voorkomende vorm van erfelijke hypofosfatemie. In Nederland komt deze aandoening naar schatting bij ongeveer 1 op de 20.000 mensen voor.

Oorzaak
Het ziektebeeld is het gevolg van een mutatie in het PHEX-gen. Op een nog onbekende manier stimuleert PHEX de aanmaak van FGF23 in de osteocyt, dat is een cel in botweefsel. Deze verhoging van FGF23 in het bloed veroorzaakt fosfaatverlies via de nieren, een afwijkende vitamine D-stofwisseling en abnormale botsamenstelling. De fosfaatconcentratie in het serum wordt hierdoor verlaagd. De afwijkingen worden verspreid over het PHEX-gen gevonden. Soms is er sprake van een nieuw ontstane mutatie. Het afwijkende gen komt dan niet in de familie voor. Dit betreft naar schatting een op de drie patiënten.

Zeldzaamheid
X-gebonden hypofosfatemie komt naar schatting bij 1 op de 20.000 mensen voor. De ziekte komt zowel bij mannen als bij vrouwen voor.